Aanpassing uitkering aan woonland strijdig met EU-recht

De Centrale Raad van Beroep is de hoogste rechter op het gebied van het sociale bestuursrecht, het burgerlijke en militaire ambtenarenrecht en delen van het pensioenrecht.

Het woonlandbeginsel is ingevoerd in 2012 en bepaalt dat de hoogte van bepaalde uitkeringen wordt aangepast aan de levensstandaard en het kostenniveau van het land waar de persoon woont die de uitkering ontvangt. De verlaging geldt niet voor landen van de Europese Unie omdat Europese regels die verlaging niet toestaan.

Het betreft zeven weduwen die in Turkije een nabestaandenuitkering op grond van de Algemene Nabestaandenwet (ANW) ontvangen. Die uitkering is hen toegekend vóór de invoering van de Wet woonlandbeginsel en was even hoog als de uitkering voor mensen die in Nederland wonen. De Sociale Verzekeringsbank, die de ANW uitvoert, heeft hun uitkering in overeenstemming met de nieuwe wet met ingang van 2013 met 40 procent verlaagd. Op 22 augustus 2013 (ECLI:NL:RBAMS:2013:5315) besliste de rechtbank Amsterdam dat de nabestaandenuitkeringen van weduwen die in Turkije wonen niet mogen worden verlaagd in verband met het feit dat zij daar wonen. Dat is in strijd met de regels gemaakt door de Associatieraad, bestaande uit vertegenwoordigers van de EU-landen, van de Europese Unie en van Turkije.

In hoger beroep is namens de Sociale Verzekeringsbank tegen de rechtbankuitspraak onder andere aangevoerd dat de ANW een uitkering biedt op het sociaal minimum en dat de weduwen jarenlang een voordeel hebben genoten dat met ingang van 2013 is vervallen. Er is volgens de Svb geen strijd met de hiervoor genoemde regels die gelden tussen Turkije en de Europese Unie, het zogenoemde Associatierecht. De Svb vindt verder dat de Associatieraad helemaal geen regels had mogen maken voor Turkse werknemers die slechts in een EU-land werken doch alleen voor Turkse werknemers die zich binnen de Europese Unie verplaatsen.

De Centrale Raad van Beroep is het niet eens met de Svb. Op grond van de ANW hebben de weduwen recht op een uitkering van een vast bedrag en niet een variabel sociaal minimum. Verder heeft het Hof van Justitie van de Europese Unie de associatieregel die hier aan de orde is - het verbod de door een Turks onderdaan verkregen uitkering te verminderen op de grond dat hij in Turkije woont - al verschillende keren toegepast in een situatie waarin de Turkse onderdaan slechts in een EU-land werkzaam was geweest.

Nabestaandenuitkeringen van weduwen die in Marokko wonen, komen op een latere zitting van de Centrale Raad van Beroep aan de orde. Dat geldt ook voor zaken over de verlaging van kinderbijslag voor kinderen in Turkije en Marokko.

Bron: Rechtspraak.nl