AFM legt boetes op aan Rabobank

De AFM heeft een boete van 120.000 euro aan Rabobank opgelegd voor het hanteren van beoordelingscriteria bij hypothecair krediet die onvoldoende gericht waren op het voorkomen van overkreditering. Volgens de AFM heeft Rabobank hiermee artikel 115, eerste lid, van het BGfo overtreden. Dit artikel verplicht een aanbieder van krediet om criteria vast te leggen die hij ten grondslag legt aan de beoordeling van een kredietaanvraag van een consument om overkreditering te voorkomen, en om die criteria toe te passen bij de beoordeling van een kredietaanvraag.

Criteria starters
De boete is opgelegd omdat Rabobank criteria ten grondslag heeft gelegd aan de beoordeling van kredietaanvragen van haar consumenten en deze ook heeft toegepast, maar deze criteria slagen naar de mening van de AFM niet voldoende in het voorkomen van overkreditering. Rabobank hanteert een afwijking van de GHF-norm voor aanvragers van hypothecair krediet met een leeftijd tot 35 jaar, die afgestudeerd zijn in een bepaalde studierichting aan het MBO, HBO of WO. Deze ‘explain’ is onder meer niet specifiek gericht op de individuele situatie van de consument. Hierdoor kan Rabobank hypothecaire overeenkomsten aangaan die niet verantwoord zijn voor de consument.

Kredietbeschermers
De AFM heeft tevens een boete opgelegd van 30.000 euro omdat Rabobank in een aantal gevallen niet voldoende informatie heeft ingewonnen over de financiële positie, doelstellingen en risicobereidheid van de consument met het oog op het aangaan van een kredietbeschermingsverzekering. Ook heeft Rabobank in een aantal onderzochte dossiers haar advies onvoldoende gebaseerd op informatie die zij wel had ingewonnen.

Rabobank heeft hiermee artikel 4:23, eerste lid, van de Wft overtreden. Dit artikel verplicht financiële ondernemingen die een consument adviseren onder meer om in het belang van de consument en voor zover redelijkerwijs relevant voor het advies, informatie in te winnen over de financiële positie, kennis, ervaring, doelstellingen en risicobereidheid van de consument. De financiële onderneming dient ervoor te zorgen dat het advies, voor zover redelijkerwijs mogelijk, mede is gebaseerd op deze informatie.

Breder onderzoek
De twee boetes vloeien voort uit een breder onderzoek naar de hypotheekverstrekking door grote banken in Nederland. Het betrof een onderzoek naar advisering en kredietverstrekking in de periode januari tot september 2009. Daarbij zijn de grootste aanbieders beoordeeld op de manier waarop zij omgaan met de regels rond het adviseren van risicoverzekeringen, het oversluiten van een hypotheek en het verstrekken van kredieten voor de eigen woning. Adviezen moeten passen bij de specifieke situatie van de klant. De hoogte van de hypotheek moet bovendien in de juiste verhouding staan ten opzichte van het inkomen van de klant. Een bank dient daarom een beleid te hebben dat er op gericht is overkreditering te voorkomen. De normen uit de GHF zijn daarbij het uitgangspunt.

Reactie Rabobank
In een reactie stelt Rabobank dat starters met een goede opleiding en baan niet zonder meer een hogere hypotheek hebben kunnen afsluiten. Na een financieringsverzoek volgde altijd een breed en diepgaand gesprek met de klant. Daarbij werd uitsluitend in gezamenlijk overleg tot een ruimere inkomensbepaling besloten. De Rabobank voerde daarbij het beleid dat jonge goed opgeleide mensen, die voor het eerst een huis willen kopen, een hypotheek konden krijgen gebaseerd op (een deel van) het toekomstige inkomen. De Rabobank baseerde zich daarbij op statistische cijfers van het CBS en haar eigen ervaring.

Verder vindt de Rabobank dat zij klanten op passende wijze heeft geadviseerd over hun ORV en AOV. In de dossiers legde de Rabobank vast welke afspraken er werden gemaakt met de klant. Er was sprake van transparante producten met een goede prijs-kwaliteitverhouding. Rabobank heeft ook op dit punt haar procedures verder aangescherpt. Aldus de Rabobank.

De AFM sluit niet uit dat meerdere instellingen een sanctie opgelegd krijgen. Deze instellingen zijn daar al op gewezen.

Bronnen: AFM / Rabobank, 04-10-2010