Een belangrijke aanjager van de problemen is de huizenprijsdaling. Onze woningmarkt kan hier niet goed mee omgaan. Dalende huizenprijzen leiden tot lagere bestedingen, die op hun beurt de prijzen verder onder druk zetten. Dalende huizenprijzen leiden ook tot een vermindering van de waarde van het onderpand voor hypotheken, waardoor de financiering van hypotheken moeilijker wordt, de hypotheekrente oploopt, verhuismobiliteit afneemt en huizenprijzen verder dalen. Maar deze negatieve spiraal kunnen we doorbreken door een samenhangende aanpak.

Nederlandse hypotheekrente hoog vergeleken met andere landen
De hypotheekrente is in Nederland nu ongeveer één procentpunt hoger dan in ons omringende landen. Hiervoor zijn verschillende verklaringen die deels samenhangen. Banken kunnen de Nederlandse hypotheekschuld moeilijker financieren op de internationale kapitaalmarkt. De concurrentie op de hypotheekmarkt is afgenomen. En banken zijn bezig hun kapitaalpositie te versterken en worden daardoor beperkt bij nieuwe kredietverlening. Dit laatste raakt overigens vooral ondernemers en werknemers in het MKB, omdat zakelijke kredieten risicovoller zijn dan hypotheekleningen.

Oplossingsrichtingen

•  Voor de woningmarkt: Geleidelijk toewerken naar een evenwichtigere verhouding tussen hoogte van de hypotheek en de waarde van de woning (Loan To Value-ratio), zoals gebruikelijk is in de ons omringende landen. Voor nieuwe hypotheken is in de afgelopen jaren een eerste stap gemaakt. Uiteindelijk is een verder daling van LTV’s onontkoombaar, maar de timing hiervan luistert gezien de recessie nauw. Een daling van LTV’s vergt ook meer mogelijkheden om te sparen voor een eigen woning.
• Toewerken naar een stabielere financiering van hypotheken: trek voor langlopende hypotheken meer langlopende financiering aan.
• Creëer een huurmarkt voor de midden en hogere inkomens door toe te werken naar een gelijk speelveld tussen huren en kopen.
   

SER-verkenning: Nederlandse economie in stabieler vaarwater

Bron: SER