Vraag 1
Is het voor de consument bij de aangifte IB toegestaan om kosten in aftrek te brengen die worden gemaakt in het kader van de nazorg op een hypothecair krediet? De achtergrond van deze vraag ligt in het gegeven dat de in het verleden betaalde afsluitprovisie voor hypothecaire leningen in zijn geheel in aftrek mocht worden gebracht bij de aangifte IB. Een deel van deze afsluitprovisie was naar haar aard bestemd om werkzaamheden in het kader van nazorg voor de hypothecaire lening te financieren. Dit gegeven zou kunnen leiden tot de conclusie dat separaat gemaakte kosten voor nazorg op een hypotheek ook aftrekbaar zijn bij de aangifte IB.

Antwoord
Aftrekbaar zijn, naar vaste jurisprudentie, die kosten die rechtstreeks zijn verbonden aan het aangaan (voorheen: verwerven van), verlengen of aflossen van een geldlening. Zo zijn kosten die zien op de invulling van de soort van aflossing nimmer aftrekbaar. Kosten voor nazorg dienen dus in eerste instantie aan dit criterium te worden getoetst. Daarnaast dient er sprake te zijn van een relevante wijziging van de geldlening (bijv. oversluiten). Wordt aan beide voorwaarden voldaan, dan kunnen bedoelde kosten (deels) aftrekbaar zijn. Is er geen wijziging opgetreden, louter omdat de lening annex aflossing nog steeds passend is voor de betreffende klant, dan zijn de kosten niet aftrekbaar.

Vraag 2
Er bestaat eerbiedigende werking ten aanzien van provisiebeloningen voor arbeidsongeschiktheidsverzekeringen en lijfrenteverzekeringen die vóór 1 januari 2013 zijn afgesloten. De consument mag ook na 1 januari 2013 de volledige premie voor dergelijke posten, inclusief de provisie, in aftrek brengen bij zijn aangifte IB. (Ten aanzien van lijfrenteverzekeringen dient natuurlijk de fiscale ruimte in acht te worden genomen.) Wat gebeurt er nu in de situatie dat een dergelijke post na 1 januari 2013 (zeg per 1 februari 2013) provisievrij wordt gemaakt en de kosten voor nazorg vanaf dat moment direct aan de klant in rekening worden gebracht? Houdt de eerbiedigende werking in deze situatie in dat de beloning voor de tussenpersoon dan toch in aftrek mag worden gebracht?

Antwoord
Artikel 1.7b Wet inkomstenbelasting 2001 (premiegelijkstelling) is met ingang van 1 januari 2013 komen te vervallen. Dit artikel kent geen eerbiedigende werking. Als de tussenpersoon de beloning rechtstreeks aan de klant in rekening brengt, is er dus geen sprake van een voor de IB aftrekbare grootheid. Conclusie: er is geen mogelijkheid meer dat de separaat aan de klant in rekening gebrachte beloning voor advies op het gebied van lijfrente- of arbeidsongeschiktheidsverzekeringen door de klant bij de aangifte IB in aftrek kan worden gebracht.

Vraag 3
Ten aanzien van het in rekening brengen van werkzaamheden in het kader van bemiddeling in financiële producten geldt een vrijstelling van de omzetbelasting (art. 11:1 onder j en k, Wet op de Omzetbelasting 1968). Tot dusver is er van uit gegaan dat deze vrijstelling uitsluitend bestaat voor de financiële producten die tot de portefeuille behoren of gaan behoren van de tussenpersoon die de kosten in rekening brengt. Is dit uitgangspunt correct? Met andere woorden: is het mogelijk dat de vrijstelling zich ook uitstrekt tot financiële producten die niet tot de portefeuille van de tussenpersoon behoren? Hierbij kan het gaan om financiële producten van een direct werkende aanbieder, of financiële producten in de portefeuille van een andere tussenpersoon.

Antwoord
Deze materie ligt niet op het werkterrein van de Kennisgroep Verzekeringsproducten. Voor het antwoord op deze vraag adviseer ik u contact op te nemen met de bevoegde klantinspecteur.
Toelichting Bureau D & O bij dit antwoord: Doordat de Kennisgroep deze vraag doorverwijst naar de regionale inspecteur, rijst het vermoeden dat de Kennisgroep van mening is dat er geen hoofdregel meer moet worden gehanteerd (nl. dat er slechts sprake kan zijn van btw-vrijstelling wanneer een product in het agentschap van een financieel dienstverlener loopt of gaat lopen), maar dat een voorgelegde casus op haar specifieke omstandigheden moet worden beoordeeld. Dat zou in lijn zijn met het betoog van mr. J.A. Kamminga van het ministerie van Financiën, die tijdens de bijeenkomst van de Federatie van Assurantieclubs op 24 november 2011 aangaf dat voor de beantwoording van deze vraag gekeken moet worden naar de aard van de werkzaamheden van de adviseur, en niet zozeer naar de formele positie van de adviseur ten opzichte van het financiële product dat hij onder handen heeft.