CPB: Toekomst Pensioenstelsel

SER
De Sociaal-Economische Raad heeft vrijdag 20 februari unaniem het advies Toekomst Pensioenstelsel (pdf, 130 pagina's) vastgesteld. Met het advies levert de raad belangrijk grondwerk voor de verdere pensioendialoog. De Raad stemt ook in met een volgende fase: de verkenning van een van de varianten (persoonlijk pensioenvermogen met collectieve risicodeling) en het vraagstuk van een mogelijke transitie.

CPB notitie: "Transitie doorsneesystematiek: een kwantitatieve analyse" (pdf, 34 pagina's)

Afschaffen van de doorsneesystematiek voor alle nieuwe opbouw heeft als voordeel boven afschaffen voor nieuwe toetreders dat een pensioenfonds maatwerk kan bieden in de lengte van de transitieperiode, de mate van compensatie, en de wijze van financiering hiervan. Een aandachtspunt hierbij is wel dat een compensatieregeling zodanig zal moeten worden vormgegeven, dat deze uitvoerbaar is en past binnen een dynamische arbeidsmarkt. Een combinatie van onvolledige compensatie voor gemiste pensioenopbouw, tijdelijke inzet van het premie-instrument en indexatiekortingen maakt het mogelijk de pijn voor de grootste verliezers te verzachten.

Bij een overstap op individuele rekeningen krijgt de transitieproblematiek een extra dimensie. Niet alleen de afschaffing van de doorsneesystematiek leidt dan tot generatie-effecten, maar ook het doorbreken van de intergenerationele risicodeling. De pensioenen van oudere deelnemers genieten in de huidige uitkeringsovereen-komsten enige bescherming door de gespreide doorwerking van schokken en de mogelijkheid om tijdelijk extra (inhaal)premies te heffen. Deze impliciete claim op het menselijk kapitaal van jongere en toekomstige deelnemers raken oudere deelnemers kwijt bij overstap op een geïndividualiseerd systeem.

De omkeerregel mitigeert de effecten van hogere pensioenpremies en lagere pensioenuitkeringen op het netto-inkomen als de compensatie voor afschaffing van de doorsneesystematiek via de tweede pijler plaatsvindt. De hogere premies en de lagere uitkeringen werken immers voor zo’n 40% door in belastingen, premies en inkomensafhankelijke toeslagen.

Bron: CPB/SER