Kamer voor het notariaat: externe grootaandeelhouders in notarispraktijk niet toegestaan

Samenwerkingsvormen
Binnen Nationale Notaris zijn een drietal samenwerkingsvormen mogelijk: het aanlever- of instapmodel, het franchisemodel en het participatiemodel. Notaris 2 werkt – op initiatief van NNH - sinds 1 september 2013 samen op grond van het participatiemodel onder de naam: Nationale Notaris [naam plaats]. Dat houdt in dat NNH in de vennootschap waarbinnen de plaatselijke notaris zijn praktijk uitoefent 49% van de aandelen houdt en de plaatselijke notaris 51%. De plaatselijke notaris (in dit geval dus notaris 2) is statutair bestuurder van deze praktijkvennootschap.

Uitspraak
De kamer overweegt als volgt. De positie van NNH als 49% aandeelhouder conflicteert met de bijzondere positie van de notaris, voortvloeiend uit de artikelen 17 leden 1 en 2 en 22 Wna. Immers, ingevolge artikel 2:8 BW dienen aandeelhouders zich jegens elkander te gedragen naar hetgeen door redelijkheid en billijkheid wordt gevorderd.

Het moge zo zijn dat NNH met de notaris is overeengekomen zijn onafhankelijkheid te respecteren, daartegenover staat dat NNH (ook) als (grote) minderheidsaandeelhouder  vennootschapsrechtelijke rechten en belangen heeft die op grond van boek 2 BW gerespecteerd dienen te worden.

De kamer acht het aannemelijk dat de wetgever in de hiervoor aangehaalde MvT interdisciplinaire samenwerkingsverbanden voor ogen heeft gehad en niet de onderhavige situatie van de solitaire notaris die met een derde (niet-notaris en ook niet een vrije beroepsbeoefenaar) een samenwerking aangaat.

Dat er in de overeenkomst met NNH  waarborgen zijn opgenomen over stemrecht acht de kamer onvoldoende, gelet op de wettelijke rechten verbonden aan een aandeelhouders-positie, zeker van deze omvang. Daarbij valt niet alleen te denken aan alle algemene bijzondere aandeelhoudersrechten, zoals de geschillenregeling en het recht van enquête, maar ook aan de omstandigheid dat de notaris aan een (zo grote) medeaandeelhouder (uiteindelijk) geen inzage in de volledige praktijk en alle daarbij behorende gegevens zal kunnen weigeren. Aldus is niet alleen de onafhankelijkheid in gevaar, maar staat ook de geheimhoudingsverplichting onder druk. Een en ander klemt te meer nu notaris 2 bij ongewijzigde voortzetting van de overeenkomst met NNH bij opzegging daarvan een aanzienlijke schadeloosstelling dient te betalen alvorens hij weer 100 % aandeelhouder van zijn eigen praktijkvennootschap kan worden.

Wel toegestaan
De klagende notarissen hadden ook klachten ingediend over samenwerkingsverbanden van notarissen met de HEMA, DELA, Jazeker Notarisservice en DeGoedkoopstenotaris.nl. De kamer is van oordeel dat deze klachten ongegrond zijn.

Download: "Uitspraak" (pdf, 17 pagina's)

Bron: KNB / Kamer voor het notariaat