Kamerbrief over spookbewoning

Download:

• "Kamerbrief" (pdf, 6 pagina's)
• "Kamervragen" ([df, 2 pagina's)

Gevolgen van verkeerde adresregistraties voor toeslaggerechtigden
Op twee manieren kunnen toeslaggerechtigden te maken krijgen met een verschil tussen de administratieve adresregistratie en de feitelijke situatie, namelijk:

• Op een adres staat een bewoner ingeschreven die er niet (meer) woont, ofwel “spookbewoning”;
• Een woning is in de BRP niet gesplitst en wordt dus als één woning gezien terwijl er meerdere huishoudens wonen.

Er zijn in deze situaties twee belangrijke consequenties voor toeslaggerechtigden. Hun toeslag wordt onjuist vastgesteld. Voorts kunnen de toeslaggerechtigde en spookbewoner elkaars gegevens inzien.

Oud-bewoner
Voor het vaststellen van deze zogenaamde huishoudsamenstelling maakt de Belastingdienst gebruik van de BRP. Spookbewoning kan dan ook tot foute vaststellingen leiden. Hierbij is vervelend dat de nieuwe bewoner die wél tijdig een adreswijziging aan de gemeente doorgeeft soms nadelige consequenties ondervindt van een oud-bewoner die niet tijdig het adres heeft gewijzigd. Dit is ook het geval als op het adres van een bewoner een andere burger zich laat inschrijven. In dergelijke gevallen baseert de Belastingdienst de draagkracht van het huishouden onterecht op meer inkomens dan waar feitelijk sprake van is. Dat kan leiden tot het niet of tot een lager bedrag toekennen van een toeslag dan waar de nieuw-bewoner feitelijk recht op heeft. Ondertussen is er, anders dan door een heldere melding van de betrokkene zelf, voor de Belastingdienst geen enkele manier om te signaleren dat hier iets fout gaat. De Belastingdienst ziet immers alleen de basisregistratie, niet de feitelijke situatie.

Zichtbaarheid van gegevens nieuwe bewoner en oude bewoner
Als de Belastingdienst een aanvrager en een toeslagpartner of medebewoner aan elkaar koppelt die op één BRP-adres geregistreerd staan, dan kunnen zij ook elkaars gegevens zien. De Belastingdienst is wettelijk verplicht mee te delen op welke grondslagen de toeslag is vastgesteld.

Terugfloepen
In het systeem van de Belastingdienst komt technische uitval voor. In een bepaald deel van het geautomatiseerde systeem ontstaat soms een zogenaamde “file” doordat er zoveel digitaal werkaanbod tegelijkertijd is dat dit de benodigde rekencapaciteit van dat deel tijdelijk overstijgt. Hierdoor wordt een mutatie of bewerking van bij voorbeeld een adresaanpassing tijdelijk niet uitgevoerd. In de regel merkt de burger hier niets van en blijft de toeslag gewoon doorlopen.
Het soms “terugfloepen” van gecorrigeerde gegevens in foutieve gegevens kan ontstaan wanneer bij het herstellen van een spookbewoningsituatie een dergelijke uitval zich voordoet. De herstelactie wordt dan soms niet automatisch doorgevoerd en handmatig hersteld.

Mismatch
De kern van de problematiek ligt in het feit dat administraties niet op elk moment overeen kunnen komen met de feitelijke bewoningsituatie. Het adres is een veranderlijk gegeven door verhuisbewegingen van burgers én de tijd die zit tussen de daadwerkelijke verhuizing en de aangifte van burgers bij verhuizing: er zal hierdoor altijd frictie zijn tussen de feitelijke situatie en de latere registratie. De overheid als geheel blijft hard werken om het adresgegeven meer kloppend te houden.