Raad van State kritisch over initiatiefsvoorstel aanpassing stelsel kinderalimentatie / partneralimentatie

Inhoud initiatiefwetsvoorstel (kinderalimentatie)
De initiatiefnemers willen de berekeningssystematiek voor kinderalimentatie vereenvoudigen en transparanter maken. Hierdoor zou meer draagvlak bij alimentatieplichtigen ontstaan tot het voldoen van kinderalimentatie. Daarnaast willen de initiatiefnemers de regels voor het berekenen van kinderalimentatie vastleggen in het Burgerlijk Wetboek om zo de rechtszekerheid te bevorderen en de verantwoordelijkheid voor de rekenregels bij de wetgever neer te leggen. Om dit te bereiken introduceren de initiatiefnemers een nieuwe rekensystematiek en doen zij een aantal andere voorstellen op het terrein van de kinderalimentatie.

Toegevoegde waarde nieuwe rekensystematiek onduidelijk
In april 2013 zijn de alimentatienormen herzien om de berekening van kinderalimentatie te vereenvoudigen. Volgens de initiatiefnemers is het voor betrokkenen nog steeds onduidelijk hoe ze de berekening moeten maken. Zij hebben daarom een nieuwe rekensystematiek ontwikkeld. De Afdeling advisering van de Raad van State adviseert de rekensystematiek van het rapport Alimentatienormen in het initiatiefwetsvoorstel over te nemen.

Vaststellen van kinderalimentatie
De basis voor de voorgestelde berekening van kinderalimentatie is de vaststelling van het inkomen. De Afdeling advisering is van mening dat de inkomensvaststelling op grond van het initiatiefwetsvoorstel lang niet altijd zo eenvoudig is als de toelichting op het voorstel doet voorkomen. Dit komt door het grote aantal variabelen dat bij het vaststellen van het inkomen een rol speelt en tot discussie kan leiden. Zo is bijvoorbeeld niet omschreven wat bedoeld wordt met 'inkomen', roept het begrip 'incidentele inkomsten' vragen op en is onduidelijk hoe het inkomen van een ondernemer moet worden vastgesteld. Het zal dan ook niet altijd mogelijk zijn dat ouders er zelf met een rekentool uitkomen, hetgeen wel de opzet van de initiatiefnemers is. Komen partijen wel uit de inkomensvaststelling, dan is het niet ondenkbaar dat een van beiden of beiden daarbij op het verkeerde been zijn gezet vanwege het ontbreken van inzicht in de componenten die het inkomen bepalen.

Inhoud initiatiefwetsvoorstel (partneralimentatie)
De initiatiefnemers willen met het initiatiefwetsvoorstel de partneralimentatie eerlijker maken, simpeler berekenen en in duur verkorten. Daarnaast wordt de grondslag voor de betaling van partneralimentatie gewijzigd en wordt voorgesteld om de mogelijkheden om partneralimentatie te wijzigen, sterk te beperken.

Spanning met de maatschappelijke realiteit
De Afdeling advisering merkt op dat de initiatiefnemers uitgaan van een situatie die ver verwijderd is van de huidige maatschappelijke realiteit. Uit onderzoek blijkt dat vrouwen op het moment van scheiding vaak een grote achterstand op de arbeidsmarkt hebben en dat ook na huwelijk de verdeling van zorgtaken in de meeste gevallen niet gelijk is. Initiatiefnemers gaan er in het initiatiefwetsvoorstel echter van uit dat de alimentatiegerechtigde binnen korte tijd na de echtscheiding weer volledig in eigen levensonderhoud kan voorzien.

Beperking in duur
De initiatiefnemers stellen voor de partneralimentatie sterk in duur te beperken, tot maximaal 5 jaar. Op die maximumduur zijn slechts enkele uitzonderingen mogelijk. Bij het beperken van de duur van de partneralimentatie is het naar het oordeel van de Afdeling advisering van belang om rekening te houden met het feit dat nog steeds vooral vrouwen tijdens het huwelijk en na echtscheiding de zorg voor de kinderen hebben. Door (veel) minder te gaan werken na het krijgen van kinderen kunnen vrouwen vaak de reeds verworven positie op de arbeidsmarkt niet behouden en is het voor hen minder eenvoudig om die positie opnieuw te krijgen. De voorgestelde algemene beperking van de alimentatieduur, houdt hier onvoldoende rekening mee. Ook mist de Afdeling advisering een voorziening voor langdurige huwelijken waarbij het nog langer dan 10 jaar duurt voor de alimentatiegerechtigde recht heeft op AOW.

Conclusie
Om diverse redenen adviseert de Afdeling advisering het initiatiefwetsvoorstel en in het bijzonder de voorgestelde berekeningssystematiek en de (wijze van) beperken in duur te heroverwegen.

Bron: Raad van State