Wanneer is iets beleggingsadvies, en wanneer niet?

Hoewel de leidraad in vele opzichten zaken verduidelijkt, adviseert de toezichthouder instellingen, adviseurs en nieuwe spelers om contact op te nemen bij onduidelijkheid.

Dat de leidraad enige ruimte laat komt simpelweg doordat niemand, dus ook de AFM niet, precies kan voorspellen welke nieuwe bedieningsconcepten zich zullen aandienen, laat staan dat een toezichthouder daar beperkingen aan kan of moet willen opleggen.

Rudy van Leeuwen, manager toezicht AFM: “De wet schrijft zwart-wit voor wat advies en beheer is en wat niet. Zo is er execution only, maar dat staat niet als zodanig in de wet. Er zijn de afgelopen jaren nieuwe bedieningsconcepten gekomen waarbij het door de ogen van de klant gezien geen advies of beheer is, maar ook niet geheel execution only. Zodra je iets meer gaat doen dan execution only maar er wordt ook geen beleggingsadvies geboden, wat is het dan? Vanuit de markt kregen wij met enige regelmaat de vraag of wat partijen aanboden nu wel of niet beleggingsadvies is. Daar haalden wij de rode draad uit en op basis daarvan maakten wij een leidraad met daarin wat wel onder advies valt en wat niet, gebaseerd op de huidige wettelijke normen. Naast de handvatten die genoemd worden is onze boodschap eigenlijk: wees gewoon duidelijk. Creëer bij de klant niet de perceptie dat hij of zij wel geadviseerd wordt, zeker als het in dat stadium nog informatief is.”

DSI: Toch lijkt het niet altijd eenduidig. Een klant komt binnen met de perceptie dat hij of zij geadviseerd gaat worden, terwijl de adviseur eerst moet inventariseren en algemene informatie geeft. Dat kan een hellend vlak zijn.

Yannick Ellenbroek, senior toezichthouder: “Het is belangrijk dat de adviseur heel helder is in wat algemene informatie is en wanneer het overgaat in advies. Daar moet de adviseur over blijven nadenken;  dat wanneer er alleen informatie geboden moet worden, het daar ook bij blijft en er niet richting advies gegaan wordt. Het kan dus niet zo zijn dat een beleggingsadviseur zegt: ‘ik kan niets adviseren maar ik zou eens naar nummertje 1 en 4 kijken’. Dat is niet zoals we het ingestoken hebben. Overigens gaan we ervan uit dat de sector daarin integer is en zijn verantwoordelijkheid neemt.”

DSI: nu redeneren we veel vanuit het perspectief van de beleggingsadviseur, maar het komt ook voor dat de klant alleen geïnformeerd is maar zelf vindt dat hij geadviseerd is. Daar kan een grijs gebied naar voren komen?

Rudy van Leeuwen: “Daarom zeggen wij dat je als adviseur vooraf heel duidelijk moet zijn. Je kunt het alleen hebben over de asset allocatie. Maar daar moet het dan ook stoppen. En een adviseur moet zich dus ook niet door de klant laten verleiden.”  

Yannick Ellenbroek: “We kijken ook naar de online ontwikkelingen. Want daar is het controleerbaar en kun je ook duidelijk een knip leggen. Data is duidelijk en traceerbaar. Verslaglegging is in de online wereld makkelijker dan in de offline wereld. Met deze leidraad hebben we wat ons betreft duidelijk gemaakt aan de markt waar wat ons betreft de knip ligt. In de afgelopen jaren zijn er klanten overgegaan naar een execution only-concept. Wij willen dat klanten in zo’n execution only-concept wel voldoende geholpen kunnen worden. Ook daarom hebben we onze leidraad opgesteld. Klanten moeten op een generieke manier bij het handje genomen worden, als ze daar behoefte aan hebben. Je kunt dus op de deur waar ‘Advies’ staat niet opeens zomaar een bordje ‘Execution only’ hangen. We vinden het als toezichthouder maar ook vanuit het privaatrecht onwenselijk als er advies gegeven wordt, maar een partij stelt dat het execution only-is. Dit zóu kunnen leiden tot een uitholling van het advies en daar zijn wij geen voorstander van.”

Download: "Leidraad" (pdf, 21 pagina's)

Bron: DSI