Rapport ‘De kwaliteit en onafhankelijkheid van woningtaxaties’

Samengevat duidt het onderzoek van DNB op een systematische overwaardering van taxaties ten opzichte van de koopsom. Dat vind ik zorgelijk: een taxatie is bedoeld als onafhankelijke waardebepaling van een woning voor hypotheekverstrekking. Door de huidige inrichting van het systeem hebben de betrokken partijen – koper, verkoper, makelaar, adviseur en hypotheekverstrekker – bij de aankoop van een huis belang bij een taxatiewaarde die ten minste de koopsom is.

Modelmatige taxatie

In de werkgroep fysieke taxaties verken ik daarom, samen met de sector, mogelijkheden om het taxatieproces anders in te richten. Verder kan een modelmatig bepaalde waarde een alternatief zijn voor het fysieke taxatierapport. Het voordeel hiervan is dat een modelmatige taxatie onafhankelijker tot stand komt. Om te stimuleren dat modelmatig waarderen verantwoord wordt toegepast, ontwikkelt de werkgroep modelmatige taxaties een kwaliteitsrichtlijn. Het streven is dat het Waarborgfonds Eigen Woningen (WEW) dit jaar start met het accepteren van modelmatige waarderingen welke tot stand zijn gekomen door toepassing van de richtlijn bij de verstrekking van hypotheken met de Nationale Hypotheek Garantie (NHG), en dat de sector hierop zal volgen.

Taxatiewaarde

DNB heeft onderzocht in hoeverre de taxatiewaarde verschilt van de koopsom en of er sprake is van een systematische afwijking. Zij heeft hiervoor bij Nederlandse banken data over koopsommen, taxatiewaarden en leningvoorwaarden op individueel leningniveau uitgevraagd. De resultaten laten zien dat in één derde van de taxaties de taxatiewaarde exact gelijk is aan de koopsom (als maatstaf voor de marktwaarde). In bijna 60% van de gevallen ligt de taxatiewaarde boven de koopsom. De gemiddelde overwaardering is 5,2% van de koopsom (de mediaan is 2,3%).

Opmerkelijk

Dit zijn opvallende uitkomsten. In een goed functionerende taxatiemarkt zou sprake moeten zijn van ongeveer evenveel taxaties onder als boven de koopsom en zou de taxatiewaarde gemiddeld gezien niet systematisch mogen afwijken van de koopsom. Er lijkt echter sprake te zijn van een systematische overwaardering bij taxaties. Ook is het opvallend dat relatief veel taxaties exact gelijk zijn aan de koopsom. Dit kan een signaal zijn dat de taxatiewaarde niet onafhankelijk tot stand komt, omdat de taxateur kennelijk van tevoren op de hoogte is van de koopsom. Consumenten kunnen in de meeste gevallen meer lenen dan de koopsom. Dit terwijl de LTV de afgelopen jaren is aangescherpt tot 100 procent. Het aantal te hoge taxaties is echter niet toegenomen over de periode 2012 – 2017 blijkt uit het onderzoek van DNB. Dit duidt erop dat het aanscherpen van de LTV in de afgelopen jaren er niet toe heeft geleid dat de lening vaker wordt opgehoogd via de taxatiewaarde.

Bron: Rijksoverheid