Hoe gaan mensen om met hoge woonlasten?

Het Nibud maakt zich grote zorgen over deze huurders, voor wie het vrijwel onmogelijk is om inkomsten en uitgaven in balans te houden. De rapporten wijzen uit dat meer huurders het financieel moeilijk hebben: 50 procent heeft moeite met rondkomen, 40 procent ervaart financiële schaarste en 30 procent heeft betalingsachterstanden. Huiseigenaren in Nederland hebben het financieel gezien makkelijker, slechts 8 procent van de hypotheekbezitters heeft te hoge woonlasten ten opzichte van de normbedragen.

Geen versoepeling van hypotheeknormen

Huiseigenaren hebben het financieel gezien makkelijker. Van hen heeft 8 procent te maken met te hoge woonlasten. Dit zijn vooral mensen met een relatief laag inkomen. Ook ziet het Nibud dat het kopers beter lukt om voldoende spaargeld apart te leggen. Van de kopers heeft 79 procent meer dan de minimale buffer die het Nibud adviseert. Onder huurders beschikt 56 procent over de minimale buffer. De oplossing is volgens het Nibud niet dat mensen die geen hypotheek kunnen krijgen - maar wel een hoge huur betalen - toch een huis gaan kopen.

Inkomensnormen hypothecair krediet versus inkomenseisen verhuurders

Het Nibud heeft onderzocht hoe de huidige inkomensnormen uit de Regeling hypothecair krediet zich verhouden tot de inkomenseisen van verhuurders. Het beeld bestaat dat de inkomensnormen voor hypotheekverstrekking strenger zijn dan de inkomenseisen die verhuurders hanteren. Dit beeld kan ontstaan als mensen de toegestane maandelijkse huurlast vergelijken met de toegestane maandelijkse hypotheeklast. Het onderzoek van het Nibud laat echter zien dat dit beeld niet terecht is, omdat deze vergelijking niet compleet is. Eigenaar-bewoners hebben namelijk meer bijkomende kosten dan huurders, zoals onderhoudskosten, de premie voor de opstalverzekering en extra gemeentelijke heffingen. Het Nibud toont in het onderzoek aan dat de inkomensnormen voor hypotheekverstrekking, wanneer rekening gehouden wordt met deze extra kosten, meestal niet strenger zijn dan de inkomenseisen van verhuurders. Voor huurders betekent dit dat zij, wanneer verhuurders de inkomenseisen juist hanteren, bij nieuwe verhuur doorgaans ook een betaalbare huur hebben.

Afwijken van inkomenseisen

Het Nibud doet, naast de bijkomende kosten, ook een drietal andere constateringen die bij kunnen dragen aan de perceptie van mensen dat inkomenseisen bij hypotheekverstrekking strenger zijn dan bij verhuur. Zo worden financiële verplichtingen als consumptief krediet en studieschulden door veel verhuurders niet meegewogen, terwijl dit bij hypotheekverstrekking wel bij de kredietwaardigheidstoets wordt meegenomen.
Daarnaast werken de inkomenseisen van verhuurders met een factor die vaak onafhankelijk is van de hoogte van het inkomen. Bij hypotheekverstrekking neemt het budget voor woonlasten procentueel toe bij een hoger inkomen. Dit leidt er toe dat de hypotheeknormen bij een hoger inkomen relatief ruimer worden ten opzichte van de inkomenseisen van verhuurders.
Ten slotte laat het Nibud onderzoek zien dat 28 procent van de huurders een huur heeft die hoger is dan wat op grond van een ruime inkomenseis3 mogelijk zou zijn. Het gaat dan vooral om mensen die wat betreft inkomen ook in het gereguleerde huursegment kunnen wonen. Het zijn met name eenoudergezinnen, alleenstaanden en AOW-gerechtigden die over het maximum heengaan.

Bron: Nibud / Rijksoverheid