Onderzoek naar de hypotheekmarkt in Nederland, Duitsland en België

De huidige hypotheekrente in Nederland is gemiddeld gezien hoger dan de rente in Duitsland en België, waarbij de hoogte van dit verschil afhangt van de rentevastperiode.

De renteverschillen lijken met name verklaard te kunnen worden door consument- en productgerelateerde factoren aan de vraagzijde van de hypotheekmarkt. De relatief hoge Loan-to-Value (LTV) ratio’s, het grote aandeel aflossingsvrije hypotheken en gangbare hypotheekvoorwaarden in Nederland dragen waarschijnlijk in belangrijke mate bij aan de hogere rente.

Ook aan de aanbodzijde zijn bij kredietverstrekkers verschillen geconstateerd die zouden kunnen bijdragen aan de renteverschillen, maar hiervan is het niet mogelijk vast te stellen hoe sterk deze invloed is.

Ten aanzien van het afsluiten, vervroegd (gedeeltelijk) aflossen en oversluiten van een hypotheek bestaan grote verschillen tussen de landen. Over het algemeen geldt dat Nederlandse hypotheken zich kenmerken door een relatief hoge mate van flexibiliteit, ook ten aanzien van vervroegd (gedeeltelijk) aflossen en oversluiten.

Het lijkt niet aannemelijk dat Nederlandse kredietverstrekkers hogere kosten maken voor het financieren van hypotheekleningen met vreemd vermogen of hogere operationele kosten maken. Bij de kosten voor eigen vermogen, of winstmarge, spelen meerdere factoren een rol, waaronder de mate van concurrentie. De laatste jaren is in Nederland de concurrentie toegenomen van (nieuw toegetreden) kleinere banken en niet-bancaire kredietverstrekkers uit binnen- en buitenland, en zijn de marges gedaald.

Een belangrijke oorzaak voor de hogere rente in Nederland lijkt dus met name de veel gebruikte mogelijkheid van de Nederlandse consument om relatief veel te lenen voor de aankoop van een woning en de keuze voor een (deels) aflossingsvrije hypotheek. Anderzijds is het hierdoor voor koopstarters in Nederland mogelijk om op relatief jonge leeftijd een eerste woning te kopen. [...]

Bron: Rijksoverheid