Whitepaper ‘Overdrachtsbelasting’

De Kennisgroep overdrachtsbelasting geeft antwoord op de vraag of het mogelijk is om een reeds toegepaste startersvrijstelling te herroepen zodat deze alsnog bij de aankoop van een nieuwe woning op een later moment kan worden gebruikt.

De Kennisgroep overdrachtsbelasting heeft een standpunt gepubliceerd over de toepassing van het tarief dan wel de startersvrijstelling bij gebruik van onzelfstandige woonruimte in een woning door derden, bijvoorbeeld ten titel van verhuur.

Als er bijvoorbeeld sprake is van verwerving van een woning met erfpacht, wordt de canon gekapitaliseerd om de grondslag voor de overdrachtsbelasting te berekenen. Bij looptijden langer dan circa 50 jaar geeft dit factor 17. Maar wat als de looptijd korter is?

In dit besluit zijn nieuwe goedkeuringen opgenomen over de toepassing van de startersvrijstelling en het tarief van 2% die gelden bij de verkrijging van woningen indien aan de daarvoor geldende voorwaarden is voldaan.

In een tweetal besluiten wordt overdrachtsbelasting en de woningwaardegrens voor de startersvrijstelling behandeld.

Dit besluit actualiseert en vervangt het besluit van 29 juni 2021 en bevat het beleid over de toepassing van de startersvrijstelling en het voor de verkrijging van woningen geldende overdrachtsbelastingtarief van 2%.

Aan de hand van maar liefst 45 vragen en antwoorden wordt nader ingegaan op de startersvrijstelling (0%) en het 2% tarief voor de overdrachtsbelasting. Hieronder een selectie van de meest relevante vragen voor de adviespraktijk.

Eiser heeft de eigendom verkregen van een perceel grond (2018), waarop oorspronkelijk een woonhuis stond. Het woonhuis is door brand teniet gegaan. Alleen de fundering, schuur en bestrating waren ten tijde van de verkrijging nog aanwezig.

De woningwaardegrens voor de startersvrijstelling overdrachtsbelasting bedraagt €400.000. Vraag is/ was of deze ook per 1 januari 2022 wordt geïndexeerd.

In een besluit zijn een aantal goedkeuringen opgenomen voor de toepassing van een verlaagd tarief (2%) of de startersvrijstelling.

Sinds 1 april 2021 geldt voor toepassing van de startersvrijstelling in de overdrachtsbelasting een woningwaardegrens. Deze houdt in dat het totaal van de waarde van de woning of rechten waaraan deze is onderworpen en tot die woning behorende aanhorigheden niet hoger mag zijn dan thans € 400.000. Het UB BRV bepaalt dat onder het begrip «waarde» in de zin van die woningwaardegrens moet worden verstaan de waarde per verkrijging eventueel vermeerderd of verminderd met in de WBR genoemde elementen.

Een relatie van ons (jonger dan 35 jaar) wenst een opknapwoning aan te schaffen, waarbij gebruik gemaakt wordt van de ‘startersregeling’ 0% overdrachtsbelasting. Een en ander zal in eigen beheer aangepakt worden, wat de nodige tijd gaat kosten. Bij natuurlijke personen die na de overdracht de woning minimaal een half jaar daadwerkelijk als hoofdverblijf hebben gebruikt, zal het verlaagde tarief of de startersvrijstelling in beginsel van toepassing zijn. Echter, zoals gezegd, het is een ‘opknapwoning’, wat dan ook langer dan 6 maanden gaat duren, alvorens relatie de woning kan betrekken. Tot die tijd zitten ze in de huidige koopwoning. Kunnen ze toch gebruik maken van de ‘0% overdrachtsbelasting’ regeling?

Met dit formulier kunt u aangeven dat u in aanmerking wilt komen voor toepassing van de startersvrijstelling van de overdrachtsbelasting bij de aankoop van een woning.

Eerder was al de 'Verklaring overdrachtsbelasting startersvrijstelling' gepubliceerd. Inmiddels is er ook een 'Verklaring overdrachtsbelasting laag tarief (2%)' beschikbaar.

De 'Wet differentiatie overdrachtsbelasting' wordt 15 december 2020 nog door de Eerste Kamer behandeld. De eerste 'wat...als' (praktijk)voorbeelden zijn er al. Een €1 lagere koopsom (€399.999) kan €7.999,98 schelen. Iets om rekening mee te houden ingeval men gebruik wenst te maken van de verlaagde overdrachtsbelasting (0%). Maar de notaris kan ook een rol spelen..... {Penwijziging 15 december 2020: cijfervoorbeeld is dan 'Een €0,01 lagere koopsom (€400.000 in plaats van €400.000,01) kan €8.000 schelen.}

De Tweede Kamer is akkoord gegaan met het wetsvoorstel 'Wet differentiatie overdrachtsbelasting'. Echter, er is wel een bijbehorend amendement aangenomen met een 'woningwaardegrens' van €400.000.

Bij een helpdeskvraag over nieuwbouw zal men niet snel aan overdrachtsbelasting denken. Toch zijn er casussen waarbij wel sprake is van ‘nieuwbouw en overdrachtsbelasting’.

Met ingang van 1 april 2021 geldt er een woningwaardegrens van €400.000 als men gebruik wenst te maken van de 'startersvrijsteling overdrachtsbelasting'. Maar welke grens geldt er als er sprake is van een woning met erfpacht? Deze vraag kregen wij eerder van een Fintool abonnee. En (ook) dan blijkt weer dat stroomschema's alleen niet volstaan..

Een vastgoedbelegger heeft in 2021 een pand aangekocht (8% overdrachtsbelasting). Na een kleine opknapbeurt kan het pand snel verkocht worden. In dit geval is sprake van doorverkoop binnen 6 maanden na aankoop. Kan de verkoper nu deze 8% 'terugvorderen'?

Belanghebbende heeft op 6 april 2018 een onroerende zaak gekocht aan de [adres] te [plaats] voor een koopprijs van € 825.000. Het perceel omvat een woning, een paardenhouderij en weilanden. In de akte van levering is de onroerende zaak omschreven als een woning met stallen, rijhal, ondergrond en weiland. De bestemming van het gehele perceel was ten tijde van de levering ‘agrarisch bedrijf’. Belanghebbende woont zelf in de woning en houdt een aantal paarden.

Staatssecretaris Vijlbrief heeft de Tweede Kamer het tweede deel van de beantwoording van vragen naar aanleiding van het wetgevingsoverleg Pakket Belastingplan 2021 toegezonden. Hij gaat ook in op vragen over de 'Wet differentiatie overdrachtsbelasting' (ovb).

Staatssecretaris Vijlbrief heeft uitgebreid gereageerd op vragen over het wetsvoorstel 'Wet differentiatie overdrachtsbelasting'.

Welke waarde is bepalend voor de woningwaardegrens (€400.000 vanaf 1 april 2021) bij de startersvrijstelling? Dit in verband met 'overbieding' om woning toch te kunnen verkrijgen (overspannen markt).

Recent kregen we een helpdeskvraag inzake de woningwaardegrens en overdrachtsbelasting. De vraag was wat leidend is voor de woningwaardegrens, de koopsom of het taxatierapport.

A en B kopen een stuk grond van een particulier. Ze willen op de grond een huis (laten) bouwen. Kan de startersvrijstelling of het 2%-tarief hierop worden toegepast?

Relatie A heeft een woning aangekocht voor €600.000 en wenst nog gebruik te maken van de verlaagde overdrachtsbelasting (startersvrijstelling, 0%). Door het transport nog deze maand (maart 2021) te laten passeren heeft relatie geen 'last' van de woningwaardegrens [€400.000]. De verkoper wil wel meewerken, maar wil/ kan de woning nog niet verlaten. Koper/ verkoper komen overeen dat de verkoper nog even blijft wonen, tot diens verhuizing mogelijk is (verwachting is over 2 maanden). Kan nu (toch) de 0% regeling toegepast worden?

Als gebruik gemaakt is/ wordt van de verlaagde overdrachtsbelasting (BP2021) maar door omstandigheden gaat de bewoning niet door, of eindigt binnen bijvoorbeeld 6 maanden na bewoning de relatie. Kan dan toch gebruik gemaakt worden van de verlaagde overdrachtsbelasting? Bijbetalen?

Welk moment is bepalend voor toepassing van het verlaagde tarief (overdrachtsbelasting) bij starters? Transport of tekenen koopovereenkomst?

Starters van 18 tot 35 jaar betalen geen overdrachtsbelasting bij aankoop van hun eerste woning. Dat scheelt hen 2% van de aankoopprijs. Kopers vanaf 35 jaar gaan 2% betalen en beleggers 8%. Zo verbetert de positie van starters op de woningmarkt.