In het kort

• onderzoek naar vijftien ‘execution only’ aanbieders en bemiddelaars arbeidsongeschiktheidsverzekering
• kwaliteit toetsen loopt sterk uiteen, vragen soms te weinig inhoudelijk
• aandachtspunten voor betere inrichting toetsen

Verbetering is gewenst

Uit het onderzoek blijkt dat marktpartijen op uiteenlopende wijze invulling geven aan de kennis- en ervaringstoets. Sommige toetsen vragen voornamelijk aan de klant of hij zelf vindt dat hij voldoende kennis heeft over het product. Bijvoorbeeld: ’Begrijpt u de polisvoorwaarden: ja/nee’. Deze ‘zelfrapportage’ is echter niet betrouwbaar, in tegenstelling tot toetsende inhoudelijke vragen, zoals ‘Welk van de volgende stellingen is juist?’ Ook op andere punten is verbetering gewenst.

Toets als poortwachter voor consumentenbescherming

Bij execution only dienstverlening zijn aanbieders en bemiddelaars van impactvolle financiële producten verplicht om eerst informatie over de kennis en ervaring van een klant in te winnen. Op basis daarvan beoordelen ze of de dienst of het product aansluit bij de kennis en ervaring van de klant. Klanten die onvoldoende kennis en ervaring blijken te hebben, krijgen een waarschuwing en kunnen vaak geen gebruikmaken van deze vorm van dienstverlening. Deze poortwachtersfunctie draagt bij aan de bescherming van consumenten.

Input voor toetsing van impactvolle financiële producten

Hoewel het onderzoek zich richtte op het afsluiten van arbeidsongeschiktheidsverzekeringen, kunnen marktpartijen de aandachtspunten ook benutten om de kennis- en ervaringstoets bij andere impactvolle financiële producten aan te scherpen. Een voorbeeld hiervan is het execution only aanbieden van hypotheken. Ook verzekeraars en premiepensioeninstellingen die werkgevers via execution only dienstverlening een pensioenovereenkomst laten sluiten, kunnen de aandachtspunten gebruiken om hun kennis- en ervaringstoets te verbeteren.

Aandachtspunten kunnen ook nuttig zijn voor beleggingsondernemingen en pensioenfondsen

De aandachtspunten kunnen tevens nuttig zijn voor beleggingsondernemingen en pensioenfondsen. Hierbij geldt wel dat voor deze partijen vanuit MiFID II en de Pensioenwet specifieke wet- en regelgeving van toepassing is.

Mag een klant die de kennis- en ervaringstoets niet heeft gehaald het product alsnog zonder advies afsluiten?

Hoewel marktpartijen op basis van de regelgeving omtrent de kennis- en ervaringstoets enkel verplicht zijn om klanten te waarschuwen, vindt de AFM het vanuit consumentenbescherming onwenselijk dat marktpartijen klanten die zakken voor de kennis- en ervaringstoets het product alsnog zonder advies laten afsluiten. Daarnaast moet een marktpartij rekening houden met de productontwikkelingsnormen. Op basis van deze normen mag niet (structureel) buiten de doelgroep verkocht worden.

Waar moet de kennis- en ervaringstoets aan voldoen?

Een financiële dienstverlener die, zonder daarbij te adviseren, een impactvol product aanbiedt of daarin bemiddelt, dient informatie in te winnen over de kennis en ervaring van de klant met betrekking tot de financiële dienst en het product. Hierbij geldt dat de hoeveelheid informatie over de kennis en ervaring van de klant die moet worden ingewonnen, evenredig is aan de aard van het financieel product, de complexiteit daarvan en de daarmee samenhangende risico's. Dit staat in artikel 4:24, eerste lid, Wft jo. artikel 80e, eerste en tweede lid, BGfo.

Klik hier voor meer veelgestelde vragen kennis- en ervaringstoets.

Bron: AFM