Kamerbrief verkenning bouwsparen Nederlandse markt

Bouwsparen is een financieel product bestaande uit de combinatie van een geblokkeerde spaarrekening en een lening. Het spaargeld en de lening worden, vaak in combinatie met een aanvullende hypotheeklening, gebruikt voor het bekostigen van een koopwoning. Hierdoor wordt de benodigde hypotheekschuld voor het huishouden beperkt. Bij een bouwspaarcontract wordt periodiek geld overgemaakt naar een spaarrekening, waar het geld voor een vooraf vastgestelde rente wordt vastgezet. Zodra een bepaald vooraf vastgesteld bedrag op de spaarrekening is bereikt, ontvangt de consument gegarandeerd eenzelfde, of tot anderhalf keer hoger bedrag als lening uit de bouwspaarkas. Het resterende benodigde bedrag kan vervolgens worden gefinancierd door middel van een gebruikelijke hypotheeklening.

Bij het aangaan van het bouwspaarcontract staan zowel de spaarrente als de leenrente voor de gehele looptijd vast. Doorgaans zijn deze rentes niet gelijk, de rentes op de bouwspaarlening zijn hoger dan de rentes op het bouwspaargeld. De rentes blijven vaststaan ook indien het langer duurt om het afgesproken spaarbedrag op te bouwen. Het schakelmoment tussen de spaarfase en de leenfase is het moment van aankoop van de woning. De bouwspaarlening dient terugbetaald te worden in vaste maandelijkse bedragen, vergelijkbaar met een annuïteitenhypotheek. Indien deze vorm van bouwsparen veelvuldig wordt gebruikt worden de gepaarde systeemrisico’s van hoge schulden van huishoudens door dit product ook beperkt.

Geschiktheid voor Nederlandse markt

Anders dan in veel andere Europese landen het gebruik is kunnen in Nederland huishoudens een hypotheek afsluiten met een LTV van maximaal 100 procent. De noodzaak om te sparen voorafgaand aan de aankoop van een woning blijft daarmee beperkt tot de financiering van de aankoopkosten (bijvoorbeeld: notariskosten, makelaarskosten en eventuele overdrachtsbelasting) en financieringskosten (bijvoorbeeld: taxatiekosten en advies- en bemiddelingskosten). Gemiddeld komt dit neer op zo’n 5 procent van de aankoopsom. Met de differentiatie van de overdrachtsbelasting per 2021 zijn huizenkopers tot 35 jaar die voor het eerst een eigen woning kopen geen overdrachtsbelasting verschuldigd; voor hen gaat het per saldo om ongeveer 3 procent van de aankoopsom.

Spaargeld

Hoewel bouwsparen in een anders gereguleerde woningmarkt een nuttig instrument kan zijn, is de toegevoegde waarde voor de toegankelijkheid van de woningmarkt in Nederland op dit moment beperkt. Dit zou mogelijk anders zijn bij een lagere maximale LTV. In het huidige stelsel hoeven huishoudens in Nederland echter relatief weinig te sparen alvorens ze kunnen overgaan tot de aankoop van een eigen woning, terwijl de risico’s die dit met zich meebrengt op andere manieren worden gemitigeerd.

Geen plannen voor bouwsparen

Het kabinet heeft geen voornemens tot het verlagen van de LTV-limieten. De huidige situatie geeft daarom geen aanleiding om sparen ten behoeve van de eigen woning fiscaal te bevoordelen.

In tegenstelling tot de Duitse markt is er in Nederland minder noodzaak om te sparen voor de aankoop van een woning door de LTV-limiet van 100 procent. De dit jaar ingevoerde startersvrijstelling in de overdrachtsbelasting verlaagt het door starters te sparen bedrag bovendien.

Bron: Rijksoverheid