Kamerbrief negatieve spaarrente 2021

Technische verkenning

De inmiddels aangenomen motie verzoekt het kabinet om maatregelen uit te werken om negatieve rentes voor kleine spaarders te voorkomen en de Kamer hierover te informeren. In deze brief geef ik u een toelichting op het vervolg dat ik geef aan de motie. Ik wil benadrukken dat het gaat om een eerste technische verkenning hoe een wettelijk verbod op negatieve spaarrente vormgegeven zou kunnen worden. Ik ga op dit moment niet over tot de invoering van een wettelijk verbod.

Beperkte doorrekening

De aanhoudend lage rente zet volgens DNB de rentemarge van banken onder druk. Dat komt vooral doordat banken negatieve rentes beperkt doorrekenen in de rentetarieven van (huishoud)deposito’s. Hierdoor zijn de inleenrentes van banken over het algemeen minder gedaald dan hun uitleenrentes. En neemt de rentemarge af.

DNB wijst op nadelen 'verbod'

Een verbod kent volgens DNB nog steeds overwegend nadelen en risico’s. Daarbij geeft DNB onder meer de volgende overwegingen:
Het is de vraag in hoeverre een verbod effectief is, omdat banken ook op andere manieren – zij het indirect – de negatieve rente kunnen doorrekenen aan hun klanten (bijv. verhogen betaalpakkettarieven). In dat geval zouden de kosten van de negatieve rente verschuiven van de grote naar de kleine spaarder.
Bij zeer lage marktrentes beperkt een verbod de bewegingsruimte van banken om met de lage rente om te gaan. Een langdurig lage winstgevendheid zet de weerbaarheid van banken onder druk. Dat kan de uitleencapaciteit van banken aantasten, wat een rem kan zetten op investeringen, en daarmee op de economische groei en werkgelegenheid.
Een verbod belemmert de doorwerking van het monetaire beleid.
Banken zijn commerciële instellingen die zelf hun rentetarieven vaststellen. Een verbod is een vergaande maatregel die ingrijpt op dit vrije prijsvormingsproces.

Conclusie minister Hoekstra

Er zijn op dit moment voldoende mogelijkheden voor de gewone spaarder om te bankieren bij een bank die geen negatieve (spaar)rente rekent. Volgens DNB heeft het leeuwendeel van de Nederlandse spaarders op dit moment niet te maken met een negatieve spaarrente.
..
Uit de reactie van de ACM maak ik op dat het de minister van Financiën is toegestaan om een standpunt over een grensspaarsaldo in te nemen. Tegelijkertijd is het de minister niet toegestaan om banken op te roepen om zich hieraan te houden of oproepen dat banken hier onderling afspraken over maken.
..
Uit de werkzaamheden in het kader van de motie blijkt dat het nog geen uitgemaakte zaak is of een wettelijk verbod een doeltreffend instrument is dat alle benodigde toetsen voor wet- en regelgeving kan doorstaan. Ook de ACM wijst in zijn reactie op de motie op de mogelijke strijd met het Europees recht als Nederland een wettelijk verbod zou invoeren.

Bron: Rijksoverheid