Kamerbrief over de ontwikkeling van inflatie en gevolgen voor Nederland

Financiële sector

Een tijdelijke hogere inflatie zal naar verwachting geen groot effect hebben op de financiële sector. Bij een langdurige hoge inflatie – waarbij centrale banken zich genoodzaakt voelen het monetaire beleid aan te passen - kunnen risico’s op financiële markten en bij financiële instellingen echter toenemen.

Zo zien wij dat, gedreven door de lage rente, particuliere beleggers alsmede professionele partijen (zoals verzekeraars en vermogensbeheerders) de afgelopen jaren steeds meer risico’s hebben genomen ten aanzien van hun activablootstellingen. De gevolgen hiervan zien wij bijvoorbeeld in de aandelenmarkten die op recordhoogtes staan en de markt voor hefboomleningen die fors is gegroeid de afgelopen tijd. Als de inflatie toeneemt, worden beleggers mogelijk nerveus. Ze kunnen verwachten dat centrale banken hun ruime monetaire beleid gaan verkrappen — om te voorkomen dat de inflatie blijft stijgen — en dat rentes gaan stijgen. Bij stijgende rentes trekken beleggers zich terug uit meer risicovolle investeringen, wat vervolgens kan leiden tot prijsdalingen onder risicovolle effecten, snelle verkopen en abrupte correcties op de financiële markten.

Instellingen met een grote blootstelling op dit soort activa zullen hierdoor verliezen moeten absorberen. Daarnaast zal een stijging van de rente ook de financieringscondities verslechteren waardoor de uitgifte van nieuwe leningen of obligaties kan stokken.

Bovenstaande geldt met name als centrale banken abrupt en onverwacht het monetaire beleid verkrappen. Bij geleidelijke en voorspelbare stappen zal dit scenario zich minder snel voordoen (vandaar dat de centrale banken de financiële markten de laatste jaren middels forward guidance beter proberen voor te bereiden). Daarnaast hangt de impact van significante verandering in de rentestand hangt onder meer samen met de mate waarin instellingen het renterisico actief afdekken.

Elk nadeel heeft zijn voordeel

Hoewel er risico’s kleven aan abrupte schokken of een instabiele transitie naar een nieuwe situatie, kan op de (middel)lange termijn een hogere rente juist voordelig uitpakken voor financiële instellingen als banken, omdat rentemarges mogelijk kunnen gaan stijgen, en voor verzekeraars en pensioenfondsen, omdat relatief veilige effecten weer voldoende rendement kunnen genereren.

Bron: Rijksoverheid