Rapport over invoering van een verzekeringsgarantiestelsel in Nederland

Insurance Guarantee Scheme (IGS)

In het onderzoek wordt onder een IGS verstaan een garantiefonds, gefinancierd met bijdragen uit de verzekeringssector, dat als doel heeft om, in aanvulling op het bestaande wettelijke kader (bestaande uit de prudentiële regels uit de richtlijn Solvency II, de (nationale) regels inzake herstel en afwikkeling van verzekeraars uit de Wet op het financieel toezicht (Wft) en de faillissementswet), de gevolgen van het falen van een verzekeraar voor polishouders zowel in resolutie als faillissement te minimaliseren.

Doelbedrag

De door KPMG berekende benodigde omvang van het IGS ‘doelbedrag’ in het basisscenario bedraagt voor de levensverzekeringsbranches EUR 7,7 miljard en EUR 146 miljoen voor de schadeverzekeringsbranches. KPMG heeft de gemiddelde percentuele opslag op de premie berekend die nodig is om een IGS per branche te kunnen bekostigen. Hierin gaat het om de premies die via nieuwe en verlengde contracten worden verkregen. De verzekeraar kan namelijk bestaande polissen in principe niet wijzigen en kan alleen de premie aanpassen op het moment dat er een nieuw contract wordt gesloten of een bestaande polis wordt verlengd.

Indicatieve opslag

De berekende opslag varieert van 1% voor arbeidsongeschiktheidsverzekeringen die zijn afgesloten in combinatie met een levensverzekering, tot 14,1% voor de branche ‘overige levensverzekeringen’. Dat zijn alle levensverzekeringen met uitzondering van verzekeringen met winstdeling en unit-linked verzekeringen, met name de individuele levensverzekeringen en collectieve pensioenverzekeringen.

Premieopslag

De hoge premieopslag bij levensverzekeringen heeft meerdere oorzaken. Ten eerste hebben levensverzekeraars relatief hoge verzekeringsverplichtingen op hun balans ten opzichte van de binnenkomende premie-inkomsten: wanneer een levensverzekeraar failliet gaat, hebben al deze klanten recht op een uitkering die gebaseerd is op het verzekerde bedrag. Ten tweede kunnen de kosten van een IGS alleen over nieuwe individuele polissen en nieuwe of verlengde collectieve pensioenverzekeringen worden geheven. Vanwege de langdurig lage rentestanden en de mogelijkheid om als alternatief bij een bank fiscaal gefaciliteerde lijfrenteproducten af te sluiten, worden nog slechts beperkt individuele levensverzekeringen verkocht.

Home-principe

Het IGS in het basisscenario is gebaseerd op het zogenaamde home-principe, omdat hiervoor de voor de berekeningen benodigde data beschikbaar waren. Ook EIOPA heeft het home-principe geadviseerd als uitgangspunt. Volgens dit principe dekt het IGS alle polishouders die een verzekering hebben afgesloten bij een verzekeraar met zetel in Nederland, ongeacht of deze polishouders ook in Nederland woonachtig zijn. Dit principe sluit aan bij de manier waarop het verzekeringstoezicht in de EU is ingericht en past goed bij een op Europees niveau geharmoniseerde invoering van IGS-stelsels: Nederlandse polishouders van in andere lidstaten gevestigde verzekeraars zouden in dat geval een beroep kunnen doen op het IGS van de lidstaat waarin die verzekeraar is gevestigd.

Host-principe

Een IGS kan evenwel ook worden ingericht op basis van het host-principe. In dat geval vallen alle Nederlandse polishouders onder de dekking van het IGS, ongeacht het zetelland van de verzekeraar. Het host-principe past daarom goed bij een nationale invoering van een IGS.

Europees draagvlak?

Voorop dient te staan dat een IGS een toevoeging biedt bovenop de bestaande wettelijke kaders. Daarbij dienen de kosten die met een IGS gemoeid zijn in verhouding te staan tot de geboden bescherming voor polishouders, te meer daar zij de kosten van een IGS (deels) zullen dragen. Momenteel worden de wettelijke kaders met de herziening van de richtlijn Solvency II en het richtlijnvoorstel voor een kader voor herstel en afwikkeling van verzekeraars (IRRD) aangepast. De uitkomsten daarvan zijn van belang voor de afwegingen ten aanzien van een IGS.

Als een IGS wordt ingevoerd, dan heeft het mijn voorkeur dat dit gebeurt in de context van Europese minimumharmonisatie. Gelet op het Europese karakter van de verzekeringsmarkt is een EU-brede coördinatie immers noodzakelijk voor een goed niveau van polishouderbescherming. Als gevolg van de Europese interne markt voor verzekeringsproducten sluiten steeds meer consumenten verzekeringen af bij verzekeraars die niet in Nederland, maar in een andere EU-lidstaat zijn gevestigd. Een IGS dat is ingericht op in Nederland gevestigde verzekeraars (een IGS ingericht volgens het home-beginsel), zal daarmee geen bescherming bieden voor alle Nederlandse polishouders.

De Europese Commissie heeft ervoor gekozen om tot nu toe geen voorstellen te doen voor een IGS. Het is echter goed mogelijk dat de Europese Commissie na afronding van de nu voorliggende voorstellen voor de herziening van Solvency II en de richtlijn IRRD alsnog een voorstel zal indienen voor verdere harmonisatie van nationale IGS-en. Een belangrijke groep lidstaten is hier voorstander van.

Bron: Rijksoverheid