Kamerbrief over visie op bankenlandschap

"In deze brief zal ik ingaan op de huidige staat van de Nederlandse bankensector. Vervolgens ga ik uitgebreider in op een aantal relevante ontwikkelingen die bepalend zijn voor de (nabije) toekomst van de bankensector. Tot slot geef ik mijn visie op wat er nodig is om een vitale bankensector te behouden, nu en in de toekomst, in het licht van deze ontwikkelingen."

Weerbaarheid en solvabiliteit

Nederlandse banken zijn goed gekapitaliseerd en hierdoor weerbaarder dan voor de financiële crisis van 2008. In 2021 lag de gemiddelde waarde voor de berekening van het kernkapitaal (CET1-ratio) van Nederlandse banken op 17% en de leverage ratio op 6%.

Dit is in beide gevallen ruim boven de minimale eis die wordt gesteld. Ook is de activakwaliteit van Nederlandse banken relatief hoog en hebben banken weinig niet-presterende leningen op de balans (NPL-ratio van 1.7% in 2021).

De winstgevendheid van Nederlandse banken is gemiddeld beter dan de winstgevendheid van banken uit andere lidstaten van de eurozone, mede vanwege doorgevoerde kostenbesparingen en de hogere mate van consolidatie.

Hypotheken

Ook op de Nederlandse hypotheekmarkt zijn banken nog steeds de belangrijkste speler. Hypotheken zijn een belangrijke en relatief stabiele bron van inkomsten voor banken. Het totale bedrag aan uitstaande hypotheken bij banken ligt rond de EUR 530 miljard.

Op de hypotheekmarkt winnen steeds meer nieuwe partijen, zoals pensioenfondsen en verzekeraars, terrein. Sinds 2010 verdubbelden zij hun beleggingen in hypotheken en op dit moment financieren zij meer dan een kwart (28%) van de nieuwe hypotheekproductie (inclusief banken van verzekeringsgroepen).

Duurzaamheidstransitie Nederland staat op een cruciaal punt in de transitie naar een duurzame economie. Banken hebben hierbij een cruciale rol. Allereerst via het verschaffen van de voor de transitie benodigde financiering maar ook door het actief samen met hun klanten en andere belanghebbenden ontwikkelen van vitale verdienmodellen die bij de economie van de toekomst horen. Met het klimaatcommitment van de Nederlandse financiële sector hebben banken - net als andere sectoren – toegezegd bij te dragen aan de duurzaamheidsopgave.

Bankenunie

De bankenunie is nog niet voltooid. Zo is het voorgenomen Europese depositogarantiestelsel er nog niet en is er ook nog geen gemeenschappelijke aanpak van de risico’s van staatsobligaties op bankbalansen. Daarnaast is het streven naar een interne markt voor banken zonder barrières nog niet verwezenlijkt. Liquiditeits- en kapitaalvereisten op nationaal niveau zijn een belemmering voor efficiënte allocatie van financiële middelen. In discussies over verdere voltooiing van de bankenunie zal dan ook in de toekomst mogelijk worden gesproken over verdere stappen om financiële middelen efficiënter te alloceren.

Bron: Rijksoverheid