Toch geen AFM boete

Uit de in dit artikel neergelegde verplichting voor een hypotheekverstrekker om nieuwe en bestaande klanten met een vergelijkbaar risicoprofiel bij dezelfde rentevasteperiode eenzelfde renteaanbod te doen, volgt voor de hypotheekverstrekker, anders dan de AFM meent, niet de verplichting om zijn bestaande klanten een renteaanbod te doen dat is gebaseerd op hun actuele risicoprofiel.

Dashboard

De AFM meet jaarlijks in het ‘Klantbelang Dashboard’ op basis van diverse onderzoeken in welke mate banken en verzekeraars het klantbelang centraal stellen in producten en dienstverlening. De verschillende onderwerpen die deel uitmaken van het Klantbelang Dashboard heten ‘modules’. Soms past de AFM de inhoud van een module aan, slaat zij hem een jaar over of voegt zij een nieuwe module toe. Een module voor 2018 zag op de risico-opslag die hypotheekklanten betalen als onderdeel van de hypotheekrente.

Bij het bepalen van de rente voor een hypothecair krediet houdt een aanbieder daarvan rekening met het risicoprofiel van de klant. Het risicoprofiel wordt in de regel vastgesteld aan de hand van de hoogte van het uitstaande hypothecair krediet in verhouding tot de waarde van de woning, ook wel loan-to-value (LTV) genoemd. Hoe hoger de LTV, hoe hoger de risico-opslag is die in de hypotheekrente wordt verwerkt. Deze risico-opslag ompenseert de hypotheekaanbieder voor het risico dat de klant (een deel van) de lening niet terugbetaalt.

De AFM heeft onder meer onderzocht of de aanbieder de risico-opslag tussentijds aanpast wanneer de (netto) schuldpositie van een klant wijzigt door aflossingen.

Eensporig rentebeleid

Het doel van dit onderzoek was om vast te stellen of [eiseres] het op 1 januari 2013 in werking getreden artikel 81a van het Besluit Gedragstoezicht financiële ondernemingen Wft (BGfo) heeft nageleefd. Dit vereiste wordt ook wel het ‘éénsporig rentebeleid’ genoemd.

Overtreding

Bij de 21 onderzochte offertes voor nieuwe hypotheekverstrekkingen heeft de AFM vastgesteld dat door [eiseres] wel werd uitgegaan van de actuele LTV van de klanten.

De conclusie van de AFM is dat bestaande klanten hierdoor een hogere debetrentevoet kregen aangeboden voor dezelfde rentevastperiode dan nieuwe klanten met een vergelijkbaar risicoprofiel. Dit is volgens de AFM een overtreding van de verplichting tot het voeren van een éénsporig rentebeleid, zodat moet worden vastgesteld dat [eiseres] in de periode van 12 mei 2015 tot en met 28 december 2017 artikel 81a van het BGfo heeft overtreden.

Wetsgeschiedenis

De conclusie is dat de geschiedenis van de totstandkoming van artikel 81a van het BGfo geen duidelijk antwoord geeft op de vraag of de uitleg die de AFM aan dit artikel geeft, strookt met wat de wetgever voor ogen heeft gestaan met de verplichtstelling van het éénsporig rentebeleid. Voor het antwoord op de vraag of niettemin aannemelijk moet worden geacht dat de wetgever met die verplichtstelling mede heeft beoogd dat bestaande klanten na afloop van hun rentevastperiode op basis van hun actuele LTV een renteaanbod wordt gedaan, ziet de rechtbank aanleiding om de gevolgen van een dergelijk verplicht renteaanbod aan bestaande klanten nader te bezien.

Beslissing

 Het beroep is gegrond. Het bestreden besluit moet worden vernietigd omdat [eiseres] de verweten overtreding niet heeft begaan en de AFM dus niet bevoegd was haar een bestuurlijke boete op te leggen. Het primaire besluit moet om dezelfde reden worden herroepen.

De rechtbank:
...
- vernietigt het bestreden besluit;

Bron: Rechtspraak.nl

Bron: Rechtspraak.nl