Doenvermogen IB-aangifte

De achtergrond van dit onderzoek is de groeiende aandacht in fiscale beleidsvorming en uitvoering voor het doenvermogen.

Centraal hierbij staat de notie dat belastingplichtigen niet enkel moeten weten en snappen wat er van hen wordt gevraagd, maar dat ze ook goed in staat zijn om de benodigde acties te ondernemen. Sinds 2021 wordt bij nieuwe fiscale wet- en regelgeving een zogenaamde doenvermogenscan toegepast om in te schatten in hoeverre nieuwe maatregelen doenlijk zijn. Er is echter nog minder bekend over de rol van doenvermogen bij het bestaande bouwwerk van fiscale wetgeving.

Tegen deze achtergrond is een onderzoek gedaan naar de knelpunten die mensen ervaren rondom de aangifte inkomstenbelasting en de mate waarin deze samenhangen met doenvermogen en andere persoonlijke factoren, in het bijzonder fiscale kennis en lees- en digitale vaardigheden.

De belangrijkste bevindingen van het onderzoek zijn als volgt:

• Meeste respondenten ervaren geen knelpunten: De meeste respondenten (van de onderzoeksgroep die bestaat uit een oververtegenwoordiging van mensen die aangeeft moeite te hebben met het doen van aangifte) geven aan geen enkele van de voorgelegde knelpunten te hebben ervaren en een klein deel rapporteert meerdere knelpunten.
• Meest gerapporteerde knelpunten: De meest gerapporteerde knelpunten zijn: (i) moeite met verzamelen van de benodigde informatie, (ii) moeite met de benodigde berekeningen en (iii) onzekerheid na afloop van de aangifte.
• Rol van doenvermogen: mensen met minder zelfcontrole, meer financiële stress en meer recente life events ervaren significant meer knelpunten.
• Rol van fiscale kennis: mensen met een hogere mate van zelf-gerapporteerde fiscale kennis ervaren niet significant minder knelpunten.
• Rol van lees- en digitale vaardigheid: mensen met beperktere lees- en digitale vaardigheid rapporteren significant meer knelpunten.

Bron: Rijksoverheid