De Kennisgroep onroerende zaken heeft de vraag beantwoord wat de eigenwoningreserve is als een belastingplichtige op grond van de huwelijkse voorwaarden bij ontbinding van het huwelijk en verkoop van de woning meer overwaarde ontvangt.

Relatie A (42 jaar) en B (39 jaar) waren in 2014 starters met koopwoning (Box 1 hypotheek annuïtair) . Relatie B kreeg in 2022 van ouders €50.000 schenking (voor aflossing box 1 schuld). A en B hebben geen samenlevingscontract, maar vonden het prima als de gezamenlijke schuld daalde. Er is voor 1 maart 2023 schenkaangifte 'verhoogde schenkvrijstelling eigen woning' gedaan. Gaat dit fiscaal goed?

Stel dat uw klant in het verleden gekozen heeft voor het 'Goedkeurend besluit (BP2018)'. Kan dezelfde relatie nu dan een draagplichtovereenkomst opstellen?

U kent ze vast wel. Een ongehuwde relatie (starter/doorstromer) die in 2017 een huis kocht (wie had toen al van een draagplichtovereenkomst gehoord?), of een starter/doorstromer die in 2018 een huis kocht (en nog wel naar de notaris zouden gaan - niet dus). Helpdeskvraag wordt dan: "Kan achteraf nog een draagplichtovereenkomst worden opgesteld?" Als antwoord volgt dan: "Dat hangt er maar net van af hoe de desbetreffende casus is. Soms wel, niet, liever niet..."

31 augustus 2021 heeft staatssecretaris J.A. Vijlbrief een brief aan de Tweede Kamer gezonden (pdf, 21 pagina’s) met voornemens het goedkeuringsbesluit (januari 2018) te codificeren. Eerder gaven we een toelichting op de eigenwoningreserve. Nu gaan we in op de aflossingsstand.

Hieronder wordt een praktijkcasus beschreven, waarbij gebruik is gemaakt van een familiehypotheek (met schenkconstructie). In de regel fiscaal bezien een voordelige constructie. De hypotheekrente is weliswaar hoger dan bij de bank, maar door de belastingteruggave in combinatie met het terugschenken door de ouder(s) heeft de huiseigenaar lagere of geen extra maandlast als gevolg van de familiehypotheek.

Staatssecretaris Vijlbrief heeft uitgebreid gereageerd op vragen over het wetsvoorstel 'Wet differentiatie overdrachtsbelasting'.

Voormalige samenlevers hebben geen samenlevingscontract opgesteld. Na relatiebeëindiging is o.a. in geschil de verdeling van de hypotheekschuld. De eigendomsverhouding is 2/3 - 1/3. De rechtbank heeft de schuldverdeling op 1/2-1/2 gesteld.

Relatie A en B hebben een woning aangekocht en vanwege de inbreng van A (verwachte eigenwoningreserve. A = 100% eigenaar oude woning.) is er een draagplichtovereenkomst opgesteld. Nu is de woning van A verkocht (en geleverd) en valt de verkoopwinst hoger uit ten opzichte van eerdere uitgangspunten. Vraag is of deze meevaller aangewend kan worden voor een extra verbouwing (nu er extra bestedingsruimte is). Dat de meevaller gebruikt kan worden voor de extra verbouwing is op zich mogelijk. De vraag ziet eigenlijk meer op de civiele/ fiscale leningdelen. En dan is het per casus afhankelijk wat de gevolgen/ gewenste aanpassingen zijn.

Sinds 1978 had belanghebbende een affectieve relatie met [B] (hierna: [B] ). Op enig moment zijn zij gaan samenwonen. Op 12 maart 2004 hebben zij de onderlinge verhoudingen in een samenlevingsovereenkomst vastgelegd op 60% voor [B] en 40% voor belanghebbende.

Vanuit Fintool hebben wij heel lang ‘de boot afgehouden’ als het ging om de vraag van abonnees of wij ook een draagplichtovereenkomst op wilden stellen, of een voorbeeld hebben. Inmiddels zijn er een aantal marktpartijen die een ‘sjabloon’ te koop aanbieden. Vervolgens hebben wij van diverse adviseurs via de helpdesk zo’n ingevuld document ter beoordeling ontvangen, en hoewel het soms slechts een paar variabelen zijn die ingevuld hoefden te worden, ging het soms toch (fiscaal) mis.

Naar aanleiding van een voorzet van Fintool heeft FBN (Fiscale Berichten voor het Notariaat) een notitie voor het notariaat opgesteld, 'Belangrijke beslispunten bij het opstellen van een draagplichtovereenkomst'. Deze wordt ook aan de Fintool abonnees ter beschikking gesteld.

Relatie P: 100% eigenaar van een hypotheekvrije woning met een vrije marktwaarde van €200.000. Relatie Q: Starter (geen overgangsrecht, geen eigenwoningreserve). P en Q wensen samen te gaan wonen. Q wenst 50% van de woning van P te kopen. Q verwerft voor €100.000 50% van de woning.

Volgens een Kifid uitspraak is de Adviseur uitgegaan van een onjuiste uitleg van de bijleenregeling. De vordering van Consumenten wordt toegewezen voor zover die ziet op de helft van de advieskosten en de kosten van de boekhouder vermeerderd met wettelijke rente.

De vrouw vordert van de man waarmee zij eerder samenwoonde een bedrag van ruim €200.000 (vorderingsrecht) vanwege aflossingen op de gezamenlijke hypotheek. Partijen hadden geen samenlevingscontract opgesteld. Wanneer begint de verjaringstermijn?

Fiscaal kan een draagplichtovereenkomst uitkomst bieden. Civielrechtelijk zitten er wel wat haken en ogen aan. Hieronder een casus ingeval van oversluiten.

Eerder gaven we al aan dat een draagplichtovereenkomst op een 'bierviltje' vastgelegd kan worden. Toch zijn er aandachtspunten die door de hypotheekadviseur besproken dienen te worden. Zo kan het gebeuren dat relatie (extra) wenst af te lossen.

In een aantal nieuwsbrieven zullen we bij de ‘draagplichtovereenkomst’ stilstaan. Aan de hand van een aantal casussen worden de 'pijnpunten' rondom een draagplichtovereenkomst weergegeven. Ook zullen we met een 'leidraad' voor notarissen komen, zodat de (hypotheek)adviseur de consument kan doorverwijzen naar de notaris.

Eerder hebben we al uitgebreid stilgestaan bij het goedkeuringsbesluit van Menno Snel. In bepaalde gevallen ontstaat er (deels) een box 3 schuld bij een doorstromer en een 'starter' (geen huwelijk gemeenschap goederen). De doorstromer met een eigenwoningreserve heeft in bepaalde gevallen een box 3 schuld. Maar wat gebeurt er fiscaal bij een overbruggingskrediet (voorfinanciering eigenwoningreserve 'doorstromer')?

Het rekenmodel rondom het besluit van Eric Wiebes en Menno Snel is bijgewerkt. Het is nu ook mogelijk om twee relaties in te voeren en de lay out is aangepast.

Met het besluit van Menno Snel is er voor hypotheekadviseurs een (extra) adviesmoment bijgekomen. Naast het wel/niet toepassen van het besluit, is er ook de mogelijkheid tot het gebruik maken van een schriftelijke overeenkomst - draagplichtovereenkomst - waarbij partijen ieder hun eigen hypotheekregime behouden. Typisch een hypotheekadviseur vraagstuk en daarmee wellicht vallend onder de dekkingsvoorwaarden van de beroepsaansprakelijkheidsverzekering?

Met het langverwachte besluit 'Eigenwoningregeling; eigenwoningreserve en eigenwoningschuld bij gezamenlijke aankoop eigen woning en gezamenlijk aangaan eigenwoningschuld partners' is meer duidelijkheid gegeven omtrent de fiscaliteit van de leningdelen. Toch gaf het besluit een hoop verwarring onder huiseigenaren en hypotheekadviseurs. Vandaar dat de redactie van Fintool aan de hand van een aantal voorbeelden en aandachtspunten weergeeft waar de problematiek uit bestaat.