De Belastingdienst had eerder al gemeld dat bij de hoogte van de rente geen rekening gehouden wordt met een opslag van 25% op de in de markt geldende rentepercentages. Maar welk percentage dan wel?

Staatssecretaris Van Rij bood de Tweede Kamer de antwoorden op schriftelijke vragen over het artikel 'Voordeel familiehypotheek groter dan jubelton' aan.

Een familiehypotheek kan een mooi financieel instrument zijn. Bij echtscheiding wordt het soms toch wat ongemakkelijker. De schoonouders vorderen een lening terug bij de ex-schoonzoon.

Belanghebbende is een eigenwoningschuld aangegaan bij zijn schoonvader. De rechtbank is van oordeel dat belanghebbende niet aannemelijk heeft gemaakt dat de overeengekomen rente zakelijk is. Het bedrag van de in 2018 betaalde rente is daarom niet volledig aftrekbaar.

De definitieve uitgangspunten zijn pas begin januari 2023 bekend, maar met behulp van rekenmodel kan wel alvast een indicatieve berekening gemaakt worden.

De consumenten stellen zich op het standpunt dat de adviseur een onvolledig en onjuist hypotheekadvies heeft gegeven nu vlak voor het afsluiten van de hypotheek bleek dat een familiehypotheek in de situatie van de consumenten een fiscaal en financieel voordeligere optie was.

Belastingplichtige heeft een lening bij een familielid afgesloten voor de verwerving van zijn woning. Deze lening kan alleen een eigenwoningschuld zijn als hij hierover jaarlijks in de aangifte de vereiste gegevens verstrekt. Belastingplichtige verzuimt zowel de betaalde rente als de gegevens van deze lening in zijn aangifte te vermelden. Hij gaat op tijd in bezwaar tegen de opgelegde aanslag en verstrekt daarbij de gegevens van de lening. Voldoet belastingplichtige alsnog aan de informatieplicht, zodat de lening als eigenwoningschuld kan worden aangemerkt?

In de regel is een 'vergeten' aftrekpost middels een verzoek tot ambtshalve vermindering binnen 5 jaar alsnog aftrekbaar. De hier niet eerder opgevoerde aftrekpost ziet op een eigenwoninglening verstrekt door een niet-renseigneringsplichtige (familiehypotheek).

De bank heeft in 2010 een hypothecaire geldlening aan de consument verstrekt. De consument heeft zich op het standpunt gesteld dat hierbij sprake was van overkreditering. De bank heeft dat betwist.

De familiebank kan gezien de huidige stand van de spaarrentes een goed alternatief vormen. Maar welk rentepercentage mag men dan rekenen? Vaak wordt een 'opslag' van 25% als richtlijn gegeven. In een handreiking familieleningen geeft de Belastingdienst een richtlijn. En heel handig, er is ook een 'toetsschema'.

Hieronder wordt een praktijkcasus beschreven, waarbij gebruik is gemaakt van een familiehypotheek (met schenkconstructie). In de regel fiscaal bezien een voordelige constructie. De hypotheekrente is weliswaar hoger dan bij de bank, maar door de belastingteruggave in combinatie met het terugschenken door de ouder(s) heeft de huiseigenaar lagere of geen extra maandlast als gevolg van de familiehypotheek.

Op het eerste gezicht lijkt het aanpassen van de berekening van de vermogensrendementsheffing sympathiek voor de spaarders. In een whitepaper laten we een aantal aandachtspunten zien voor de (hypotheek)adviseur die in het verleden een 'familiehypotheek' of een hypotheek voor een vakantiewoning heeft geadviseerd. Ook worden nog een aantal andere 'haken en ogen' beschreven. Tevens is een rekenmodel als download beschikbaar.

Vanwege een verzoek op basis van de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) heeft de Belastingdienst stukken beschikbaar gesteld. De publicatie ziet op een verzoek om alle documenten, notities, memo's, intern cursusmateriaal en beleidsstukken over de beoordeling of een bepaalde lening fiscaal als eigen woning lening moet worden aangemerkt en aanverwante onderwerpen beschikbaar te stellen.

Een vader verstrekt een lening aan zijn zoon, aflossingsvrij en zonder aanvullende zekerheden. Het hypotheekrentepercentage is 9%. Er is geen substantieel risico dat de zoon de renteverplichtingen niet na zal komen. Gaat de Belastingdienst akkoord met 9%?

Gezien de lage rentestanden is sparen voor de oudedag geen 'vetpot'. Door gebruik te maken van onderstaand rekenmodel kan gedurende de opbouwfase het kind gebruik maken van een maandelijkse aanvulling. Zie ook het eerdere rekenmodel 'Rekenmodel 40 jaar'.

Het kan voor particulieren aantrekkelijk zijn om aan elkaar eigenwoningleningen te verstrekken. Voor de geldgever (bijvoorbeeld de ouders) valt de vordering in box 3, terwijl voor de geldnemer renteaftrek in box 1 van toepassing is. Bij een rente van 4% betaalt de geldgever maximaal 1,2% vermogensrendementsheffing (aanname, daar dit per belastingplichtige fluctueert sinds BP2017), (vordering = box 3) en heeft de geldnemer een belastingvoordeel van 1,634% (bij 40,85% IB tarief 2018) 1,98% (bij 49,5% IB tarief 2018 (vanwege afbouw 52%).

Voor reeds bestaande financieringen van voor 1 januari 2013 blijft het mogelijk om deze te herfinancieren als familielening op basis van een aflossingsvrije lening. Voor nieuwe schulden is het noodzakelijk dat de geldlening minimaal annuitair wordt afgelost om in aanmerking te komen voor renteaftrek in Box I. In het Kennisdocument ´familieleningen´ is in het rekenmodel hier een aparte mogelijkheid voor ingericht.

Voor leningen waar een aflossingsverplichting (BP2013) geldt, kunnen tijdens de looptijd mutaties optreden, of is sprake van een eerste melding. 'Familiehypotheken / BV leningen', niet zijnde reguliere bankhypotheken die in 2013 / 2014 of 2015 zijn afgesloten, hebben een 'meldingsplicht'. Welke datum kan dan maximaal aangehouden worden? 31 januari a.s., 31 december of een andere datum?

Begin dit jaar heeft een relatie van ons kantoor (tijdelijk) een familiehypotheek afgesloten bij haar ouders. Deze lening was bestemd voor een grote verbouwing en de lening is als zodanig geregistreerd bij de Belastingdienst. Nu de stofwolken zijn gedaald en de verbouwing afgerond is, blijkt er nog een groot bedrag in 'bouwdepot' te staan. Dit restant is teruggestort aan de ouders. Nu heeft de partner van relatie ook inkomen uit werk en kan de lening overgesloten worden naar de huidige geldverstrekker (verhoogde inschrijving). Hoe kan dan de bestaande lening bij de Belastingdienst worden afgemeld?

In een recent hypotheekadvies heb ik de familiehypotheek besproken. Stel de lening gaat in op 20 december a.s. in verband met aankoop (starter, hier dus annuïteitenhypotheek conform BP2013). Start de aflosverplichting dan vanaf 20 december 2013 t/m 20 januari 2014 of 20 december 2013 t/m 31 december 2013 en gaat dan een nieuw jaar in op 1 januari 2014 t/m 31 december 2014?

In dit besluit keurt de staatssecretaris van Financiën vooruitlopend op wetgeving het volgende goed. De vrijstelling voor de schenking voor de eigen woning kan vanaf 29 oktober 2012 ook worden toegepast op een schenking voor de aflossing van de restschuld vervreemde eigen woning. Daarnaast wordt de vrijstelling voor de periode van 1 oktober 2013 tot en met 31 december 2013 verruimd.

De Belastingdienst heeft het 'formulier opgaaf lening eigen woning' beschikbaar gesteld. Voor leningen die onder het belastingplan 2013 vallen (annuïtair / lineair aflossen) en niet bij een reguliere bank zijn gesloten, dienen middels een opgaaf aan de Belastingdienst kenbaar gemaakt te worden. Ook is er een rekenmodule beschikbaar.

Uit onderzoek van de Belastingdienst is gebleken dat circa 8% van het totale bedrag aan leningen waarvoor renteaftrek wordt geclaimd betrekking heeft op leningen die niet zijn afgesloten bij financiële instellingen waarop een renseigneringsverplichting rust, zoals bij andere natuurlijke personen, de eigen BV of een buitenlandse financiële instelling. De Belastingdienst is dan aangewezen op de informatie die de belastingplichtige zelf verstrekt.

In een uitspraak van de Rechtbank Leeuwarden is een rentevergoeding van 8% voor een lening tussen vader / zoon als zakelijke rente aangemerkt. In de uitspraak geeft de rechter aan dat de keus van de wetgever voor een fictief rendement van 4% in box 3 mogelijk leidt tot 'fiscaal optimaliseren'.

Op basis van de vandaag beschikbare kennis delen wij met u de aanstaande wijzigingen in de fiscale afhandeling van hypotheekrenteaftrek.