Dit deelrapport gaat over vier vrijstellingen in de overdrachtsbelasting gericht op de woningmarkt.

Belanghebbende (verwerver 50% economisch eigendom) claimt het verlaagde tarief voor overdrachtsbelasting. De rechter is het hier niet mee eens.

Het woningtekort blijft groot. Het leven van veel mensen staat hierdoor in de pauzestand. Daarom wil het kabinet structureel 100.000 woningen per jaar bouwen, waaronder voldoende betaalbare en passende huizen. Hiervoor is de komende jaren € 5 miljard beschikbaar. Daarbovenop komt € 2,5 miljard om alle nieuwe woningen goed bereikbaar te maken.

De 'Wet differentiatie overdrachtsbelasting' wordt 15 december 2020 nog door de Eerste Kamer behandeld. De eerste 'wat...als' (praktijk)voorbeelden zijn er al. Een €1 lagere koopsom (€399.999) kan €7.999,98 schelen. Iets om rekening mee te houden ingeval men gebruik wenst te maken van de verlaagde overdrachtsbelasting (0%). Maar de notaris kan ook een rol spelen..... {Penwijziging 15 december 2020: cijfervoorbeeld is dan 'Een €0,01 lagere koopsom (€400.000 in plaats van €400.000,01) kan €8.000 schelen.}

De Tweede Kamer is akkoord gegaan met het wetsvoorstel 'Wet differentiatie overdrachtsbelasting'. Echter, er is wel een bijbehorend amendement aangenomen met een 'woningwaardegrens' van €400.000.

Het is niet mogelijk om het effect van de verlaging van de overdrachtsbelasting in 2011 op het aantal woningtransacties te bepalen. Het belangrijkste probleem is dat een controlegroep ontbreekt. Een andere complicerende factor is dat er in dezelfde periode veel meer wijzigingen in het woningmarktbeleid werden ingevoerd, zoals een maximale loan-to-value voor hypotheken, waardoor het effect van de verlaging van de OVB niet geïsoleerd kan worden. Om dezelfde redenen kon ook het effect op de prijzen niet worden bepaald. Dit blijkt uit onderzoek dat het CPB heeft uitgevoerd.

Het kabinet heeft als gevolg van de krapte op de woningmarkt een onderzoek naar een differentiatie van de overdrachtsbelasting laten uitvoeren door Dialogic. De differentiatie bestaat uit een verlaagd tarief voor starters en/of uit een verhoogd tarief voor beleggers.

De Hoge Raad heeft bij arrest van 14 juni 2013 geoordeeld dat de terugwerkende kracht van de verlaging van de overdrachtsbelasting tot 15 juni 2011 niet in strijd met het gelijkheidsbeginsel is.

Overdrachtsbelasting. Tarief van 6% gehanteerd bij de overdracht van grond die is aangekocht om een woning te bouwen.

De tijdelijke tariefsverlaging voor de overdrachtsbelasting van 6% naar 2% die is ingegaan op 15 juni 2011, hoeft niet te worden toegepast op leveringen vóór die datum. Naar het oordeel van de rechtbank heeft de wetgever goede redenen gezien om de tariefsverlaging met ingang van 15 juni 2011 in te laten gaan.